ภาษีเป็นเรื่องที่ทุกคนต้องเจอ แต่ไม่ใช่ทุกคนจะเข้าใจมีหลายคนมองว่ายุ่งยาก แต่ถ้ารู้วิธีคำนวณภาษีอย่างถูกต้อง อาจช่วยให้จ่ายภาษีได้น้อยลง และยังได้รับสิทธิประโยชน์ทางภาษีอีกด้วย ดังนั้นการวางแผนภาษีที่ดีจะช่วยประหยัดเงินในกระเป๋าได้มากขึ้น และยังเป็นการวางแผนอนาคตทางการเงินให้มั่นคงได้
บทความนี้จะมาเปิดเผยเคล็ดลับวิธีคำนวณภาษีแบบง่าย ๆ ที่สามารถทำเองได้ วิธีคิดภาษีเงินได้และตัวอย่างประกอบที่เข้าใจง่าย พร้อมวิธีคิดลดหย่อนภาษีที่ถูกต้องตามกฎหมาย เพื่อให้เสียภาษีน้อยลง มีเงินเหลือเก็บไว้ใช้จ่ายมากขึ้น ใครยังไม่รู้วิธีคำนวณภาษีเงินได้ มาดูพร้อมกันเลย
ภาษีคืออะไร มีความสำคัญอย่างไร?
ภาษี คือเงินที่รัฐบาลเรียกเก็บจากบุคคลธรรมดา นิติบุคคล หรือองค์กรต่าง ๆ เพื่อนำไปใช้ในการบริหารประเทศ พัฒนาประเทศ และจัดทำบริการสาธารณะต่าง ๆ เพื่อประโยชน์ของประชาชนส่วนรวม ซึ่งภาษีมีความสำคัญต่อการพัฒนาประเทศในหลายด้าน ได้แก่
- เป็นแหล่งรายได้ของรัฐบาล : รัฐบาลนำเงินภาษีไปใช้จ่ายในด้านต่าง ๆ เช่น การศึกษา สาธารณสุข โครงสร้างพื้นฐาน ป้องกันประเทศ หรือพัฒนาสังคม
- ช่วยลดความเหลื่อมล้ำ : รัฐบาลใช้ภาษีในการจัดสรรทรัพยากรหรือให้บริการแก่ประชาชนอย่างเป็นธรรมมากขึ้น ช่วยลดช่องว่างระหว่างคนรวยและคนจน เช่น
- กระตุ้นเศรษฐกิจ : รัฐบาลสามารถใช้ภาษีเป็นเครื่องมือในการกระตุ้นเศรษฐกิจ เช่น ลดหย่อนภาษีเพื่อส่งเสริมการลงทุน หรือเพิ่มภาษีเพื่อลดความร้อนแรงของเศรษฐกิจ
- สร้างความเป็นธรรมในสังคม : การเก็บภาษีอย่างเป็นธรรมและโปร่งใส รวมถึงวิธีคำนวณภาษี จะช่วยสร้างความเป็นธรรมในสังคม ทำให้ประชาชนรู้สึกเป็นส่วนหนึ่งในการพัฒนาประเทศ
วิธีคำนวณภาษีแบบง่าย ๆ พร้อมตัวอย่างที่คิดเองได้
การทำความเข้าใจเรื่องภาษี โดยเฉพาะอย่างยิ่ง วิธีคำนวณภาษี เป็นเรื่องสำคัญอย่างยิ่ง เพราะจะช่วยให้ผู้เสียภาษีสามารถวางแผนการเงินได้อย่างมีประสิทธิภาพ และไม่พลาดสิทธิประโยชน์ทางภาษีที่ควรได้รับ โดยวิธีคิดภาษีเงินได้บุคคลธรรมดามีหลายรูปแบบ ขึ้นอยู่กับประเภทของเงินได้ หรือกฎหมายที่เกี่ยวข้อง ในหัวข้อนี้ จะอธิบายการคํานวณภาษี 2 รูปแบบหลัก ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการคำนวณภาษีบุคคลธรรมดา ดังนี้
การคำนวณภาษีแบบขั้นบันได
การคำนวณภาษีแบบขั้นบันได คือการนำเงินได้สุทธิ (เงินได้พึงประเมิน – ค่าใช้จ่าย – ค่าลดหย่อน) มาคำนวณขั้นภาษีตามอัตราที่แตกต่างกันในแต่ละขั้นบันได โดยเงินได้สุทธิในแต่ละช่วงขั้นบันได จะคิดภาษีในอัตราแตกต่างกัน
การคำนวณภาษีแบบขั้นบันได ตัวอย่างการคํานวณภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา สมมติว่า นาย ก. มีเงินได้สุทธิ 500,000 บาท มีวิธีคำนวณภาษี ดังนี้
1. ช่วงเงินได้สุทธิ (บาท) มีฐานเสียภาษี ดังนี้
- 0 – 150,000 อัตราภาษี 0 %
- 150,001 – 300,000 อัตราภาษี 5 %
- 300,001 – 500,000 อัตราภาษี 10 %
- 500,001 – 750,000 อัตราภาษี 15 %
- 750,001 – 1,000,000 อัตราภาษี 20%
- 1,000,001 – 2,000,000 อัตราภาษี 25%
- 2,000,001 – 5,000,000 อัตราภาษี 30%
- รายได้สุทธิมากกว่า 5 ล้าน อัตราภาษี 35%
2. วิธีคำนวณภาษีแต่ละขั้น
- ขั้นที่ 1: เงินได้ 150,000 บาทแรก ยกเว้นภาษี
- ขั้นที่ 2: เงินได้ 150,001 – 300,000 บาท คิดภาษี 5% (300,000 – 150,000) x 5% = 7,500 บาท
- ขั้นที่ 3: เงินได้ 300,001 – 500,000 บาท คิดภาษี 10% (500,000 – 300,000) x 10% = 20,000 บาท
3. รวมภาษีทั้งหมด ภาษีที่ต้องจ่ายทั้งหมด = 7,500 + 20,000 = 27,500 บาท
จากตัวอย่างนี้ นาย ก มีรายได้สุทธิ 500,000 บาท จะต้องเสียภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา 27,500 บาท
การคำนวณภาษีแบบเหมาจ่าย
การคำนวณภาษีแบบเหมาจ่าย คือ วิธีการคิดภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาอีกรูปแบบหนึ่ง นอกเหนือจากการคำนวณภาษีแบบขั้นบันได โดยหลักเกณฑ์วิธีคำนวณภาษีแบบเหมาจ่าย คือ
- เป็นผู้มีเงินได้พึงประเมินตามมาตรา 40 (1) เช่น เงินเดือน ค่าจ้าง หรือบำนาญ เป็นต้น
- มีเงินได้พึงประเมินตามมาตรา 40 (2) – (8) รวมกันตั้งแต่ 120,000 บาทขึ้นไป
- สามารถเลือกคำนวณภาษีแบบเหมาจ่ายได้ หากคำนวณแล้วภาษีที่ต้องจ่ายน้อยกว่าการคำนวณภาษีแบบขั้นบันได
วิธีการคำนวณภาษีแบบเหมาจ่าย
- คำนวณเงินได้ที่ต้องเสียภาษี : นำเงินได้พึงประเมินตามมาตรา 40 (2) – (8) ทั้งหมดมารวมกัน (ยกเว้นเงินเดือน)
- คำนวณภาษี : นำเงินได้ที่คำนวณได้ในข้อ 1 มาคูณด้วยอัตราภาษี 0.5%
ตัวอย่างการคำนวณภาษีแบบเหมาจ่าย
สมมติว่า นาย ข. มีเงินได้พึงประเมิน 400,000 บาท และเลือกวิธีการเสียภาษีแบบเหมาจ่ายในอัตรา 5% จะมีวิธีคำนวณภาษี ดังนี้
สูตรคํานวณภาษี: เงินภาษีที่ต้องจ่าย = เงินได้พึงประเมิน x อัตราภาษี
เงินภาษีที่ต้องจ่าย = 400,000 x 5% = 20,000 บาท
จากตัวอย่างนี้ นาย ข. จะต้องจ่ายภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา 20,000 บาท
การคำนวณภาษีมีหลายรูปแบบ แต่ละรูปแบบมีข้อดีข้อเสียแตกต่างกันไป การทำความเข้าใจ คํานวณภาษี บุคคลธรรมดา ในแต่ละรูปแบบ จะช่วยให้เลือกวิธีเสียภาษีเหมาะกับรายได้ ทำให้วางแผนการเงินได้อย่างมีประสิทธิภาพ และไม่พลาดสิทธิประโยชน์ทางภาษีที่ควรได้รับ
ลดหย่อนภาษีได้จากอะไรบ้าง? คำนวณให้ถูก จ่ายน้อยลง!
เมื่อถึงช่วงยื่นภาษี หลายคนอาจสงสัยว่าต้องเสียภาษีเท่าไหร่ หรือจะมีวิธีคิดลดหย่อนภาษีได้อย่างไรบ้าง? วิธีคำนวณภาษีไม่ใช่เรื่องยาก ถ้าเข้าใจหลักการพื้นฐาน หรือรู้ว่าค่าใช้จ่ายอะไรนำมาลดหย่อนได้ รายการลดหย่อนภาษีมีหลายประเภท สามารถแบ่งออกได้เป็นกลุ่มใหญ่ ๆ ดังนี้
ค่าลดหย่อนส่วนตัวและครอบครัว
- ค่าลดหย่อนส่วนตัว : ผู้มีเงินได้ทุกคน ใช้สิทธิลดหย่อนส่วนตัวได้ 60,000 บาท
- ค่าลดหย่อนคู่สมรส : หากมีคู่สมรสไม่มีเงินได้ การคำนวณภาษี ลดหย่อนได้ 60,000 บาท
- ค่าลดหย่อนบุตร : ลดหย่อนบุตรได้คนละ 30,000 บาท
- ค่าลดหย่อนบิดามารดา : วิธีคำนวณภาษี ลดหย่อนบิดามารดาได้คนละ 30,000 บาท (บิดามารดาต้องมีอายุ 60 ปีขึ้นไป และมีรายได้ไม่เกิน 30,000 บาทต่อปี)
- ค่าลดหย่อนผู้พิการ : ลดหย่อนผู้พิการหรือทุพพลภาพได้คนละ 60,000 บาท
ค่าลดหย่อนจากเบี้ยประกัน การลงทุนและการออม
- เงินลงทุนในกองทุนรวม : เช่น กองทุนรวมเพื่อการเลี้ยงชีพ (RMF) กองทุนรวมเพื่อการออม (SSF)
- เงินลงทุนในหุ้น : เงินปันผลจากหุ้น
- เงินฝาก : ดอกเบี้ยเงินฝาก ใช้คํานวณภาษี บุคคลธรรมดา ได้
- เบี้ยประกันชีวิต : เบี้ยประกันชีวิต เบี้ยประกันสุขภาพ เบี้ยประกันสุขภาพบิดามารดา เงินประกันสังคม และเบี้ยประกันชีวิตแบบบำนาญ
ค่าลดหย่อนกลุ่มกระตุ้นเศรษฐกิจของรัฐ
- ค่าซื้อสินค้าและบริการ : รัฐบาลจะมีมาตรการกระตุ้นเศรษฐกิจ โดยให้ประชาชนสามารถนำค่าใช้จ่ายจากการซื้อสินค้าหรือบริการบางประเภทมาลดหย่อนภาษีได้ (เช่น ช่วงปีใหม่ หรือช่วงเทศกาลต่างๆ)
- ค่าใช้จ่ายเกี่ยวกับการท่องเที่ยว : ค่าที่พัก ค่าเดินทางท่องเที่ยวในประเทศ
ค่าลดหย่อนเพื่อบริจาค
- เงินบริจาคทั่วไป: วิธีคำนวณภาษีได้ไม่เกิน 10% ของรายได้หลังหักค่าลดหย่อน
- เงินบริจาคเพื่อสนับสนุนการศึกษา การกีฬา พัฒนาสังคม สาธารณประโยชน์ และสถานพยาบาลรัฐ
- เงินบริจาคพรรคการเมือง การคำนวณภาษีได้ไม่เกิน 10,000 บาท
ค่าลดหย่อนจากสินทรัพย์และหนี้สิน
- ดอกเบี้ยกู้ยืมเพื่อซื้อที่อยู่อาศัย : เป็นเงินกู้ยืมเพื่อซื้อ สร้าง หรือต่อเติมที่อาศัย ไม่ว่าจะบ้าน คอนโด ทาวน์เฮ้าส์ ห้องชุดหรืออาคาร วิธีคิดลดหย่อนภาษีได้ สูงสุดไม่เกิน 100,000 บาท
- ค่าลดหย่อนดอกเบี้ยเงินกู้ยืมเพื่อการศึกษา
วิธีคำนวณภาษี เรื่องง่าย ๆ ที่ใคร ๆ ก็ทำได้
การวางแผนและวิธีคำนวณภาษีอย่างรอบคอบถือเป็นเรื่องสำคัญสำหรับทุกคน เพื่อให้สามารถบริหารจัดการเงินได้อย่างมีประสิทธิภาพและถูกต้องตามกฎหมาย การทำความเข้าใจวิธีการคำนวณภาษี ไม่ว่าจะเป็นแบบขั้นบันไดหรือแบบเหมาจ่าย รวมถึงวิธีคิดลดหย่อนภาษี จะช่วยให้ลดภาระภาษีและมีเงินเหลือไว้ใช้จ่ายในส่วนอื่น ๆ ได้มากขึ้น การวางแผนภาษีไม่ใช่การทำตามหน้าที่ แต่เป็นการวางแผนอนาคตทางการเงินให้มั่นคงยิ่งขึ้น
