ปัจจุบันกลุ่มคนรุ่นใหม่เน้นการสร้างครอบครัวเมื่อถึงพร้อมซึ่งอาชีพการงาน การเงินมั่นคง มีรถยนต์ มีบ้านพร้อมอยู่อาศัยแล้ว จึงเป็นเรื่องธรรมดาที่มีหลายครอบครัวจะประสบกับปัญหามีลูกยากเพราะวัยที่เพิ่มขึ้น นอกจากนี้การใช้ชีวิตในสภาพแวดล้อมและเศรษฐกิจสมัยนี้มีผลต่อการตั้งครรภ์ฝ่ายหญิง ทำให้ตั้งครรภ์ยาก
เราจะมาร่วมทำความเข้าใจว่าภาวะมีลูกยาก เกิดจากสาเหตุอะไร สำหรับคนที่มีลูกยาก อยากมีลูกต้องทำอย่างไร มีวิธีรักษาอะไรบ้าง
ภาวะมีลูกยาก คืออะไร
ภาวะมีลูกยาก – Infertility คือ ภาวะที่คู่สามีภรรยาพยายามมีเพศสัมพันธ์สม่ำเสมออย่างน้อย 3 – 4 ครั้งทุกสัปดาห์มานานกว่า 1 ปีขึ้นไป หรือกรณีที่คู่สามีภรรยาโดยฝ่ายหญิงที่มีอายุมากกว่า 35 ปีขึ้นไปได้พยายามตั้งแต่ 6 เดือนขึ้นไป แต่ก็ยังไม่สำเร็จยังคงตั้งครรภ์ยากอยู่เช่นเดิม แสดงให้เห็นว่าวิธีธรรมชาติไม่ช่วยให้ตั้งครรภ์ได้สำเร็จ จึงจำเป็นต้องพึ่งพาเทคโนโลยีทางการแพทย์เข้ามาช่วย
สำหรับการมีลูกยาก เกิดจากอะไรนั้น คู่สามีภรรยาควรเข้ารับการปรึกษาปัญหามีบุตรยากกับแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเพื่อที่จะได้ค้นหาสาเหตุที่มีลูกยาก เพราะการมีบุตรยากเกิดได้จากหลายสาเหตุไม่ว่าจะมาจากฝ่ายหญิงหรือฝ่ายชายที่เกี่ยวกับปัญหาสุขภาพ โรคประจำตัว ความผิดปกติของอวัยวะสืบพันธุ์ หรือวิธีการดำเนินชีวิตประจำวัน เป็นต้น
สาเหตุของการมีลูกยาก
สาเหตุการมีลูกยาก ตั้งครรภ์ยากนั้นอาจเกิดได้จากฝ่ายชาย หรือ ฝ่ายหญิง หรือ จากทั้งสองฝ่าย ดังนั้นเราจะทำเป็นลิสต์รายการโดยแบ่งเป็นสาเหตุที่มีลูกยากที่เกิดจากฝ่ายชาย และฝ่ายหญิง ดังต่อไปนี้
สาเหตุจากผู้ชาย
- เคยเป็นโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ เช่น โรคหนองใน โรคซิฟิลิส
- มีอายุมากขึ้น และมีสมรรถภาพทางเพศที่ลดลง
- ดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ และสูบบุหรี่เป็นประจำ
- ความผิดปกติที่ท่อนำอสุจิ มีท่อน้ำเชื้ออสุจิตีบตัน ทำให้มีปัญหาการหลั่งน้ำอสุจิ
- มีความผิดปกติของอัณฑะ
- มีโรคประจำตัว เช่น โรคเบาหวาน โรคเกี่ยวกับต่อมไร้ท่อ
- มีโรคทางพันธุกรรม ส่งผลต่อการผลิตอสุจิ
- ความผิดปกติของอสุจิ มีจำนวนอสุจิน้อย หรือ อสุจิเคลื่อนตัวผิดปกติ
- เคยมีประวัติเสพสารเสพติด
- มีภาวะฮอร์โมนผิดปกติ
- ความเครียดที่อาจเกิดได้จากหลายสาเหตุ
สาเหตุจากผู้หญิง
- มีอายุมากขึ้น ส่งผลให้ไข่มีจำนวนน้อยและคุณภาพด้อยลง
- มีความเครียด ความวิตกกังวล ที่เกิดจากการทำงาน ฯลฯ
- อวัยวะสืบพันธ์ุไม่ปกติ เช่น มดลูกสูง มีลูกยาก หรือ มดลูกลึก มีลูกยาก เป็นต้น
- ความผิดปกติที่ท่อนำไข่ เช่น ตีบตัน บวมน้ำ
- ฮอร์โมนผิดปกติ ส่งผลต่อการตกไข่
- เกิดภาวะอุ้งเชิงกรานอักเสบ
- ความผิดปกติของมดลูก ปากมดลูก เช่น มีเนื้องอก พังผืด
- เคยมีประวัติการทำแท้งมาก่อน
- เคยเข้ารับการรักษา เช่น การทำคีโม เป็นต้น
- เคยเป็นโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ เช่น โรคหนองใน โรคซิฟิลิส
- ดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์มากเป็นประจำ
- สูบบุหรี่จัดเป็นประจำ
ภาวะการมีลูกยากแบบไม่มีสาเหตุ
ในกรณีที่คู่สามีภรรยาต้องประสบกับภาวะมีลูกยากแล้วตัดสินใจเข้ารับคำปรึกษาจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทางเพื่อหาสาเหตุ แต่ก็ยังไม่พบความผิดปกติใด ๆ เลย และก็ยังไม่ตั้งครรภ์สักที
กรณีมีลูกยากแบบไม่มีสาเหตุนี้ ส่วนใหญ่แพทย์จะแนะนำให้รีบเข้ารับการรักษาทันที ด้วยวิธี
- แรกเริ่มก็จะใช้วิธีการทำ IUI เป็นการฉีดน้ำเชื้อเข้าโพรงมดลูกฝ่ายหญิงโดยตรง เพื่อให้เกิดปฏิสนธิตามธรรมชาติ แต่ถ้ายังไม่ประสบผลสำเร็จหลังจากลองมาระยะหนึ่งประมาณ 3-6 รอบ แพทย์จะเปลี่ยนวิธีการใหม่
- เนื่องจากการปฏิสนธิตามธรรมชาติไม่สำเร็จก็จะเปลี่ยนมาใช้วิธีการทำเด็กหลอดแก้ว IVF ต่อไป
- แต่ถ้าหากยังไม่สัมฤทธิผลก็จะใช้การทำเด็กหลอดแก้วแบบ ICSI
ทุกขั้นตอนจะได้รับการดูแลจากทีมแพทย์ผู้เชี่ยวชาญมากประสบการณ์เพื่อให้เพิ่มโอกาสการตั้งครรภ์ให้ได้มากที่สุด
แนวทางการรักษาการมีลูกยาก
ปัจจุบันการรักษาปัญหามีลูกยากมีอยู่หลายวิธี อีกทั้งทางการแพทย์ก็ได้มีการพัฒนาหาวิธีมีลูกเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ นอกเหนือจากวิธีธรรมชาติที่คู่สามีภรรยาควรจะได้มีการวางแผนตั้งแต่เริ่มแต่งงานหรืออย่างน้อยก็ก่อนที่จะมีอายุ 35 ปีขึ้นไป
ถ้าใช้วิธีธรรมชาติก็ยังไม่สำเร็จ แต่เพราะมีลูกยาก อยากมีลูก ทำไงดี คงต้องพึ่งแพทย์ให้ช่วยหาสาเหตุที่มีลูกยากว่าเกิดจากอะไร โดยแพทย์อาจต้องตรวจเกี่ยวกับเชื้ออสุจิว่าทำงานปกติหรือไม่, มีปัญหาเกี่ยวกับการตกไข่หรือเปล่า, ตรวจสภาพมดลูก ช่องคลอดเพื่อทำการรักษาก่อน เป็นต้น
ถึงแม้ว่าวิธีธรรมชาติจะไม่ได้ผล นวัตกรรมทางการแพทย์ก็ยังมีวิธีอื่นที่สามารถช่วยให้มีลูกได้ เช่น
- การใช้ยาที่มีทั้งยากิน และยาฉีด ส่วนใหญ่จะเป็นยาฮอร์โมนซึ่งใช้ได้ทั้งชายและหญิงที่มีปัญหาเกี่ยวกับอวัยวะสืบพันธ์ุ เป็นการช่วยกระตุ้นการตกไข่ และการผลิตเซลล์อสุจิ
- การทำกิฟต์ (Gift) ซึ่งเป็นวิธีที่ไม่ค่อยได้รับความนิยมเพราะความเสี่ยงที่ตามมา แพทย์ต้องทำการเจาะไข่ผ่านหน้าท้องฝ่ายหญิงที่เสี่ยงให้เกิดภาวะแทรกซ้อน และเชื้ออสุจิจากฝ่ายชายแล้วคัดเลือกที่สมบูรณ์ที่สุด ก่อนจะฉีดกลับเข้าไปในท่อนำไข่เพื่อปฏิสนธิตามธรรมชาติในรังไข่ผ่านวิธีการส่องกล้อง
- การทำ IUI – ฉีดน้ำเชื้อเข้าโพรงมดลูก โดยแพทย์จะคัดเลือกน้ำเชื้อที่สมบูรณ์ แข็งแรงที่สุดมาไว้ในหลอดฉีดยา ก่อนที่จะนำมาฉีดเข้าโพรงมดลูกในช่วงตกไข่ เพื่อเพิ่มโอกาสตั้งท้องสูงขึ้น
- การทำเด็กหลอดแก้ว – IVF (การปฏิสนธินอกร่างกาย) การนำไข่สุก สมบูรณ์มาผสมกับน้ำเชื้ออสุจิจำนวนหนึ่งในหลอดทดลอง เพื่อให้เกิดการปฏิสนธิขึ้น และเมื่อสำเร็จหลังผ่านไป 48 ชั่วโมงก็จะมีตัวอ่อนเกิดขึ้น แพทย์ก็จะนำตัวอ่อนใส่กลับเข้าไปในโพรงมดลูกเพื่อฝังตัว และเติบโตเป็นทารกในครรภ์ต่อไป
- การทำอิ๊กซี่ – ICSI มีวิธีการที่คล้ายกับ IVF เพียงแต่เชื้ออสุจิที่เลือกมาผสมกับไข่ที่สุก และสมบูรณ์ที่สุด ขั้นตอนการผสมจะมีการใช้น้ำยาเลี้ยงพิเศษเพื่อกระตุ้นการปฏิสนธิ และเมื่อเกิดเป็นตัวอ่อนก็จะนำกลับเข้าไปในโพรงมดลูกเพื่อการเจริญเติบโตต่อไป
- กรณีที่เป็นปัญหาฝ่ายชายเกี่ยวกับน้ำเชื้ออสุจิ ทางการแพทย์ได้คิดค้นวิธีแก้ไขอยู่หลายวิธีเช่น
- การทำเทเซ่ (TESE) – ผ่าตัดเก็บชิ้นเนื้ออัณฑะเพื่อหาตัวอสุจิไปทำอิ๊กซี่
- การทำเทซ่า (TESA) – เจาะเก็บน้ำเชื้อจากอัณฑะไว้เพื่อทำอิ๊กซี่
- การทำเพซ่า (PESA) – เจาะเก็บเชื้ออสุจิจากท่อน้ำเชื้อส่วนบนในอัณฑะเพื่อทำอิ๊กซี่
- การทำเมซ่า (MESA) – ผ่าตัดบริเวณท่อพักน้ำเชื้อส่วน Epididymis เพื่อเก็บเชื้ออสุจิเพื่อทำอิ๊กซี่
อย่างไรก็ตามแพทย์จะเป็นผู้แนะนำวิธีมีลูกหลังจากคู่สามีภรรยาได้เข้าตรวจสุขภาพเพื่อเช็กความพร้อมของร่างกาย ก่อนทำการประเมินเพื่อทำการรักษาที่เหมาะสม
ทางออกของการมีลูกยาก
การมีลูกยากเป็นปัญหาที่พบได้ค่อนข้างบ่อยในครอบครัวของคู่แต่งงานรุ่นใหม่ที่มีวิธีการดำเนินชีวิตประจำวันที่คล้าย ๆ กัน ทำให้ความสมบูรณ์ของร่างกายถูกทำให้ด้วยคุณภาพลง จึงมีบุตรยากยิ่งขึ้น แต่เพราะว่ามีการพัฒนานวัตกรรมทางการแพทย์ใหม่ ๆ เพิ่มขึ้น การมีลูกยาก ทำยังไงดี สามารถปรึกษาการมีบุตรยากจากทีมแพทย์ที่มีความเชี่ยวชาญด้านสูติศาสตร์นรีเวชวิทยาและการเจริญพันธุ์ที่คอยช่วยแก้ไขปัญหาให้
